Emlak Vergisi

EMLAK VERGİSİ

Verginin Konusu, Yükümlüleri, Muafiyet ve İstisnaları

Emlak vergisinin konusu, Türkiye sınırları içinde bulunan bina, arazi ve arsalardır (EVK. m. 1, 12). 1970 yılında kabul edilen Emlak Vergisi Kanunu, taşınmazların vergilendirilmesini bina vergisi ve arazi vergisi olmak üzere iki ayrı kısımda düzenlemektedir.

Bina deyimi ile amaçlanan yapıldığı madde ne olursa olsun karada ve su üzerindeki sabit inşaattır (m. 2/l). Yasa hangi arazinin arsa sayılacağını belirtmiştir. Belediye sınırları ya da mücavir alan içinde belediyece parsellenmiş araziler arsa sayılmıştır.

Emlak vergisinin yükümlüsü malik, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa binaya veya araziye malik gibi tasarruf edendir. Görüldüğü gibi bina veya arazi üzerinde intifa hakkı varsa birinci sıradaki yükümlü intifa hakkı sahibi olmaktadır (EVK. m. 3, 13). Paylı mülkiyette malikler payları oranında vergi borçlusu olurlar. Elbirliği mülkiyette ise zincirleme (müteselsil) borçluluk esası kabul edilmiştir.

Gerek bina vergisinde, gerek arazi vergisinde tam, kısmı, geçici ve sürekli olmak üzere çeşitli muafiyet ve istisnalar kabul edilmiştir. Örneğin konut olarak kullanılan binaların vergi değerinin dörtte biri beş yıl süre ile matrah dışı tutulur. Kamu kuruluşlarına ait binalar vergiden muaftır. Kamuya yararlı derneklere ait binalar, kazanç amacı olmaksızın işletilen tedavi, bakım ve barınma yerlerine ait binalar vergiden muaf tutulmuştur (EVK. m. 14). Yukarıda belirtilen tam muafiyet arazi vergisi bakımından da geçerlidir. Öte yandan turizme ayrılan yeni ve eski binalar beş yıl, doğal afetler nedeniyle kullanılmaz hale gelen binaların yerine inşa edilen yeni binalar on yıl süre ile vergiden istisna edilmiştir.

Matrah, Oran, Beyan Esası ve Ödeme

Bina ve arazi vergisinin matrahı binanın ve arazinin vergi değeridir. Vergi değeri arsa ve araziler için takdir komisyonlarınca takdir olunan birim değerlere göre, binalar için metrekare normal inşaat maliyetleriyle arsa veya arsa payı değeri esas alınarak hesaplanan bedeldir (EVK. m. 7, 17,29,31). Yükümlülüğün başlangıç yılını izleyen yıllarda her yıl vergi matrahı bir önceki yıl matrahının o yıl için saptanan yeniden değerleme oranının yarısı kadar arttırılmasıyla bulunur. Bina vergisinin oranı meskenlerde binde bir, diğer binalarda ise binde ikidir. Bu oranlar, büyük şehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde % 100 artırımlı uygulanır. Arazi vergisinin oranı binde bir, arsalarda ise binde üçtür. Bu oranlar, 5216 sayılı Kanunun uygulandığı büyük şehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde % 100 artırımlı uygulanır. Emlak vergisi birincisi Mart, Nisan ve Mayıs aylarında, ikincisi Kasım ayı içinde olmak üzere iki eşit taksitte ödenir (EVK. m. 30).