Vergi Cezalarının Ortadan Kalkması
Vergi cezaları kesildikten sonra normal olarak ödeme ile ortadan kalkar. Ancak ödemenin dışında başka nedenler ile de cezalar tamamen veya kısmen ortadan kalkabilmektedir.
- Vergi Cezası Kesilmeyen Haller
Bunlar; yanılma ve görüş değişikliği, pişmanlık ve ıslah, izaha davet, ölüm, mücbir sebep ve zamanaşımıdır.
- Yanılma ve Görüş Değişikliği
Vergi Usul Kanunu aşağıdaki halleri yanılma olarak kabul etmiş ve bu hallerde ceza kesilmeyeceğini hükme bağlamıştır.
- Yetkili makamların mükellefin kendisine yazı ile yanlış açıklama yapmış olması. Bu durumda mükellef idarece yanıltılmıştır.
- Bir hükme ilişkin olarak yetkili mercilerin genel tebliğ veya sirkülerde değişiklik yapmak suretiyle görüş ve kanaatini değiştirmesi veya içtihadın değişmiş olması.
- Mücbir Sebep
Mücbir sebebin varlığı halinde vergi süreleri durduğu gibi, mükellefin kusurlu olmaması nedeniyle vergi suçu da oluşmaz ve vergi cezası uygulanmaz.
- Pişmanlık ve Islah
Pişmanlık ve ıslah, zamanında yapılmamış beyanın yapılmasına ya da eksik yapılmış beyanın düzeltilmesine imkân sağlar. Bunun sonuncunda mükellef vergi cezalarına muhatap olmaktan kurtulur, idare de vergi aslını uyuşmazlık olmadan kısa zamanda tahsil etme imkânına kavuşur.
Vergi Usul Kanununa göre pişmanlıktan dolayı ceza kesilmemesi için aşağıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir:
- Pişmanlık dilekçesi, idareye ihbarda bulunulmadan ya da idare tarafından vergi incelenmesine başlamadan veya olay takdir komisyonuna intikal ettirilmeden önce idareye verilmiş olmalıdır.
- Hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin mükellefin pişmanlık dilekçesinin verildiği tarihten itibaren 15 gün içinde verilmesi ya da eksik veya yanlış beyanların aynı sürede düzeltilmesi gerekir.
- Haber verilen ve ödeme süresi geçmiş vergi asılları, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için gecikme zammı oranında bir pişmanlık zammı ile birlikte haber verme tarihinden başlayarak 15 gün içinde vergi dairesine ödenmiş olmalıdır.
- Pişmanlık hükümlerinin oluşması için bir vergi kaybı olması gerekir. Bu sebeple ödeme çıkamayan beyannameler için pişmanlık talep edilemez.
Mükellefin pişmanlık ve ıslah şartlarını yerine getirmesi halinde adına verdi ziyaı cezası kesilmez. Gecikme faizi hesaplanmaz. Haklarında kaçakçılık ve kaçakçılığa iştirak suçlarından dolayı ceza mahkemelerinde dava açılmaz. Sadece ödeme süresi geçmiş olan vergi aslını gecikme faizine eşit tutardaki pişmanlık zammı ile birlikte ödeyerek ödevlerini yerine getirmiş duruma gelir.
- Ölüm
Ölüm halinde vergi cezaları düşer. Ceza hukukunun genel kurallarına uygun olarak vergi cezaları da şahsidir ve mirasçılara intikal etmez.
- Zamanaşımı
Vergi cezası kesme imkânını ortadan kaldıran tarh zamanaşımı süreleri şu şekildedir:
- Vergi ziyaı cezasında, cezanın bağlı olduğu vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın birinci gününden başlayarak beş yıl;
- Özel usulsüzlük cezalarında, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak beş yıl;
- Genel usulsüzlük cezalarında, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak iki yıl
Geçtikten sonra vergi cezası kesilmez.
Zamanaşımı ilgilinin bu konuda bir başvurusu olup olmadığına bakılmadan kendiliğinden hüküm ifade eder. Yani vergi idaresi ve yargı organlarınca, mükellefin ileri sürmesine gerek kalmaksızın kendiliğinden dikkate alınır.
- Vergi Cezalarını Kısmen veya Tamamen Sona Erdiren Nedenler
- Ödeme
Ödeme, bütün alacaklarda borcu sona erdiren en doğal ve hukuki nedendir. Ödeme ile vergi cezası sona erer.
- İzaha Davet
İzaha davet, yetkili merciler tarafından “ verginin ziya uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair ön tespitin yapılmış olduğu haller” ile ilgili olarak, vergi idaresince mükelleften açıklama istenmesidir. Ancak izaha davet edebilmek için, mükellef nezdinde vergi incelenmesine başlanmamış veya takdir komisyonuna başvurulmamış ve bu tespitler hakkında tespit tarihine kadar ihbarda bulunulmamış olması gerekir.
İzaha davet üzerine yapılan değerlendirmeler sonucunda vergi ziyaına sebebiyet vermediği anlaşılan mükelleflerin konuyla ilgili vergi incelemesine veya takdire sevk edilmesi önlenmekte, vergi ziyaına sebebiyet verildiği durumlarda ise belirli şartlar dahilinde indirimli ceza uygulanmak suretiyle mükellefler daha ağır müeyyidelerden korunmaktadır.
- Cezadan Vazgeçme
Vergi ve cezadan vazgeçmenin amacı, miktarı düşük ancak tahsil gideri daha fazla olan vergi ve cezalarla gerek vergi dairesini gerek mükellefleri fuzuli yere meşgul etmemektedir.
