Katma Değer Vergisi (KDV)

KATMA DEGER VERGİSİ

1 Ocak 1985’de uygulanmasına başlanılan Katma Değer Vergisi Kanunu yürürlükten kaldırdığı Gider Vergileri Kanunu’na oranla çok daha modern ve genel kapsamlı bir tüketim vergisi yasasıdır.

Verginin Konusu

Katma değer vergisinin konusu ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler, her türlü mal ve hizmet ithalatı ile diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetlerdir. Diğer faaliyetlere örnek olarak posta, telefon, telgraf, teleks, radyo, televizyon hizmetleri, spor-toto oynanması, piyango tertiplenmesi, konserler, maçlar, yarışlar, müzayede ve gümrük mahallerinde yapılan satışlar, boru hattı ile petrol, gaz vs. taşınması, taşınmazların ve bu hükümdeki hakların kiraya verilmesi sayılabilir. Teslim, bir mal Üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir. Yasa trampayı iki ayrı teslim hükmünde saymıştır (m. 2). Hizmetler ise bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşen işlemlerdir (m. 4). Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşıma işlerinde hizmetin Türkiye sınırları içinde kalan kısmı Türkiye’de yapılmış hizmet sayılarak vergiye tabi tutulmuştur.

Yükümlüler ve Sorumlular

Katma değer vergisinin yükümlüleri mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanlar, ithalatta mal ve hizmet ithal edenler, transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar, Posta İşletme Genel Müdürlüğü, Radyo ve Televizyon Kurumları, spor-toto, piyango vs. nin teşkilat müdürlükleri, mal ve hakları kiraya verenler, at yarışları vs. talih oyunlarında bunları tertipleyenlerdir. Maliye Bakanlığı vergi alacağının güvenceye alınması amacıyla yükümlülerin Türkiye içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer durumlarda vergiye tabi işlemlere taraf olanları veya diğer ilgili bir kişiyi verginin ödenmesinden sorumlu tutmuştur.

Matrah

Katma değer vergisinde matrah mal ya da hizmetlerin karşılığı ödenen bedeldir. Bedel deyimi, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan ya da bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında alınan yahut bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer şekillerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, kıymet ve değerler toplamını ifade eder (m. 20). Ticari teamüllere uygun miktarda yapılan ve belgelerde gösterilen iskontolar, hesaplanan katma değer vergisi matraha dahil değildir.

Vergiyi Doğuran Olay

Katma değer vergisinde vergiyi doğuran olay malın teslimi, hizmetin ifası, bunlara ilişkin belgeler teslim veya ifadan önce düzenleniyorsa fatura ve belgelerin düzenlenmesi, kısım kısım yapılan teslim ve ifalarda herbir kısmın teslimi veya ifası, malın alıcıya gönderilmesi halinde nakliyesine başlanması, su, elektrik vs. gibi kullanımlarda bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi, kiraya vermelerde malın kullanıma terkedilmesi gibi işlemlerdir (m. 10).

İstisnalar

Katma değer vergisinde çeşitli amaçlarla istisnalar tanınmıştır. Bunlar başlıca, ihracat, ithalat, taşımacılık istisnaları, deniz, hava ve demiryolu araçları istisnası, petrol aramaları ve teşvik belgeli yatırımlarda istisna, diplomatik istisnalar, sosyal kültürel, eğitim ve askeri amaçlı istisnalardır. Gelirleri gelir vergisinden muaf tutulmuş esnaflarla gerçek usulde vergilenmeyen çiftçilerin ve vergiden muaf serbest meslek erbabının (GVK. m. 66) mal ve hizmet teslimleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

Vergilendirme Usulleri

Katma değer vergisinde yükümlüler, aksine hüküm olmadıkça, gerçek usulde vergilendirilirler.

Verginin Oranı ve Ödenmesi

Katma değer vergisinin yasal oranı % 10 dur. Ancak Bakanlar Kurulu, bu oranı yasanın verdiği yetkiye dayanarak %18’e çıkartmış, çeşitli mal ve hizmet grupları itibariyle % 1, % 8 olarak değiştirmiştir.

Katma değer vergisi yükümlülerin beyanı üzerine tarh olunur. Vergilendirme dönemi takvim yılının birer aylık dönemleridir. Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar için vergilendirme dönemi bir ay, ithalatta ve uluslararası taşımacılıkta gümrük hattından geçildiği andır. Yükümlüler beyannamelerinde, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesapladıkları katma değer vergisinden, kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri belgelerde gösterilen katma değer vergisini indirirler. Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi yükümlünün vergiye tabi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde aradaki fark iade edilmeyip, sonraki dönemlere devrolunur. Vergi, beyannamenin verildiği günde veya posta ile geldiği tarihi izleyen yedi gün içinde tarh edilir ve beyanname verme süresi içinde ödenir.

You may also like...

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir