Çifte Değerlendirme Yasağı
Çifte Değerlendirme Yasağı
Ceza hukukunda cezanın belirlenmesi ve bireyselleştirilmesinde etkili olan hususların sadece bir kez değerlendirmeye tabi tutulabileceği ilkesi geçerlidir. Bu ilkeye 61. maddenin 3. fıkrasında “Birinci fıkrada belirtilen hususların suçun unsurunu oluşturduğu hallerde, bunlar temel cezanın belirlenmesinde ayrıca göz önünde bulundurulmaz” şeklinde yer verilmiştir. Temel cezanın belirlenmesinde göz önünde bulundurulacak hususlardan bazıları, kanundaki genel veya özel hükümler arasında, cezanın belirlenmesinde dikkate alınacak unsurlar olarak düzenlenmiş olabilir. Örneğin teşebbüs halinde kalmış suçlarda cezada yapılacak indirimde dikkate alınacak tehlikenin veya zararın ağırlığı, temel ceza belirlenirken dikkate alınmayacaktır (m. 35/2). Temel cezanın belirlenmesinde göz önünde bulundurulan hallerden bazıları suç tanımlarında nitelikli unsur olarak yer alabilir. Bu gibi hallerde söz konusu nitelikli unsurlar, 1. Fıkraya göre temel cezanın belirlenmesinde mükerrer değerlendirme yasağı nedeniyle dikkate alınmayacaktır. Örneğin, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun silahla işlenmesi, cinsel bir amaçla işlenmesi cezanın artırılmasını gerektiren nitelikli hali oluşturmaktadır; hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi cezanın artırılmasını gerektiren nitelikli hali oluşturmaktadır. Hırsızlık suçuna ilişkin temel ceza belirlenirken, suçun gece vakti işlenmiş olması dikkate alınmaksızın temel cezayı belirlemek gerekmektedir. Aynı şekilde cezanın tayininde gözetilecek hususların suçun unsurunu oluşturduğu hallerde cezanın hesaplanmasında ayrıca dikkate alınması mümkün değildir.
