Alacak hakkı – Ayni hak karşılaştırması
Ayni hak herkesi, alacak hakkı sadece karşı tarafını ilgilendirir. Nispi bir haktır alacak hakkı. Ayni hak ancak mevcut ve ferden belirli bir şey üzerinde kurulabilirken alacak hakkında böyle bir gerçeklik bulunmamaktadır. Belirlenebilir olması yeterlidir. Alacak hakkının muhattabı borçludur. Alacak hakkınızın konusuna ne zaman kavuşabiliyorsunuz? Ancak borçlunun katkısıyla, onun aracılığıyla kavuşabiliyorsunuz. Bu nedenle sizin alacak hakkınız sadece borçlu tarafından ihlal edilebilirken, ayni hak doğrudan doğruya eşya üzerinden hakimiyet sağladığından herkese karşı ileri sürülebilir ve herkes tarafından ihlal edilebilir.
Ayni hak herkese karşı ileri sürülebildiğinden, bunun açıklanmasına ihtiyaç vardır. Oysa alacak hakları yalnızca borçluya karşı ileri sürülebildiğinden, açıklık ilkesine tabii olmamaktadır.
Bir kimse, bir ayni hak üzerinde ancak o ayni hakkın sahibi tasavvufta bulunabilir ya da onun kanuni temsilcisinindir. Bir kimse, bir başkasına ait eşya üzerinde alacak hakkı tanıyabilir. Benim mülkiyetimdeki eşyayı, bir başkası (temsil yetkisi olmaksızın) bir başkasına devrederse iyiniyetin korunduğu durumlar dışında, devredilen ayni hak geçerli olarak bir başkasına geçmez. Oysa ben, bir başkasına ait eşyayı kendi adıma kiraya verebilirim, satabilirim.
Bir sınırlı ayni hak sahibi, bu hakkını her yeni malike karşı ileri sürülebilir.
Ayni haklar sınırlı sayı ilkesine tabidir (numerus clausus), ayni hakkın içeriğini belirleme şansları kısıtlıdır. Halbuki istenen tipte sözleşme yapılarak alacak hakkı kurulabilir. Alacak hakkı zamanaşımı rejimine tabidir, ayni haklar değildir.
Bir alacak hakkından tek taraflı olarak vazgeçmek mümkün değildir, ibra etmek gerekmektedir. Fakat bir kimse ayni hakkından tek taraflı olarak vazgeçebilir. Buna ayni hakkın terki adı verilir.
