Platon’un Devlet’inde “Thrasymakhos ve Glaukon”

Devlet’in ana gövdesi, Trasymakhos ile Glaukon’un meydan okumalarına verilen bir yanıttır. Trasymakhos’a göre “adalet” diye bilinen şey, basitçe en güçlünün çıkarlarına hizmet için olup bitenlerdir. İktidar, bir şeyi yoluna koyandır. Adalet basitçe, en güçlünün kendi çıkarına uygun koyduğu kurallara uyma meselesidir. Bireysel davranış düzeyinde adaletsizlik, adaletten daha iyi yarar sağlar; Hakkı olandan fazlasını aşıranlar, adil olanlardan daha mutludur.

Glaukon ise daha da ileri giderek, adil davrananların aslında yalnızca bir kendini koruma biçimi olarak öyle yaptıklarını öne sürer. Efsane karakteri Gyges gibi, insanı görünmez yapan bir yüzük bulan herkes adil davranmaya gerek görmezdi; çünkü suç işlediğinde, baştan çıkardığında ya da aldattığında yaptığının yanına kar kalacağını garanti edebilirdi. Herkesin adaletsiz sandığı adil bir kişinin durumunu kafasında canlandırır. Adam işkence görür ve idam edilir; yaşamında, lehine söylenecek bir şey yokmuş gibi görünmektedir. Bunu, son derece vicdansız olduğu halde paçayı kurtardığı her seferinde adil görünmeyi beceren günahkar bir kurnazın yaşamıyla karşılaştırın. Aslında tamamen kötü olmasına rağmen, görünürde mutlu bir yaşam sürer ve bir saygınlık modeli sayılır. Bu durum, adaletin yarar sağlamadığını ya da en azından her zaman sağlamadığını gösterir. Bu eğer Sokrates adil yaşamı savunmak istiyorsa, tarif edilen durumun, hikayenin tamamı olmadığını kanıtlamak zorunda olduğunu da gösterir. Aslında, kitabın geri kalan bölümünde Sokrates tam da bunu yapmaya çalışır; adaletin yarar sağladığını ve üstelik aslen değerli olduğunu tanıtlamaya çalışır. Adalet hem sonuçları bakımından hem de kendi başına iyidir.