Vergi Hukuku’nda Ücret
2.3 Ücret
Ücret başlığı altında; gelir vergisi bakımından ücretin ne anlama geldiğini, ücretin tespit şeklini, ve ücretle ilgili muafiyet ve istisnaları ele almak gerekir.
2.3.1 Ücret Kavramı
Nitelik olarak ücret, sadece emek faktörünün karşılığı olan bir gelir türüdür. GVK’nın 61. maddesi ücretleri önce genel olarak belirlemiş, daha sonra da ücret sayılan gelirleri özel olarak açıklamıştır.
2.3.1.1 Genel Olarak Ücret Kavramı
GVK’nın 61. maddesi önce ücreti, “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı olarak verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.” biçiminde genel olarak tanımlanmıştır. Kanun daha sonra da, ücret konusunda doğabilecek bazı tereddütleri gidermek amacıyla, aynı maddenin ikinci fıkrasında, “Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.” demek suretiyle ücreti açıklığa kavuşturmak istemiştir.
Yukarıdaki hükme göre ücretin unsurları şu şekilde belirlenebilir;
*İşverene bağlı olma
*Belli bir iş yerine bağlı olma
*Hizmet karşılığı olarak ödeme yapılması
2.3.1.2 Özel Olarak Ücret Sayılan Giderler
Nitelikleri bakımından tam anlamıyla ücret olarak kabul edilmeyecek bazı gelirler de, GVK’nın 61. maddesinde ücret olarak kabul edilmiştir. Kanun’un ücret saydığı gelirler şunlardır;
*İstisna dışında kalan emeklilik, maluliyet, dul ve yetim aylıkları
*Daha önce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığı verilen para, mal ve sağlanan menfaatler
*Bazı meclis üyeleri ile komisyon üyelerine sağlanan imkanlar
*Yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile tasfiye memurlarına yapılan ödemeler
*Bilirkişilere, resmi arabuluculara, eskperlere, spor hakemlerine ve jüri üyelerine yapılan ödemeler
*Sporculara yapılan ödemeler
*Yemek ve yatma giderleri karşılığında ödenen gündeliklerin istisna haddini aşan kısımları
*Emekli, dul ve yetimlere yapılan ödemelerin istisna haddini aşan kısımları
*İşten çıkarma tazminatlarının istisna haddini aşan kısımları
