Borçlar Hukuku Özel Hükümler Taşınır Satışı

TAŞINIR(MENKUL) SATIŞI
Taşınmaz satışının dışında kalanlar taşınır satışının konusunu oluşturur. Buna göre MK 704’te taşınmazlar :
Arazi
Tapu kütüğünde ayrı bir sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar
Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler dir.

**Bir yerden bir yere nakledilebilen her şey taşınırdır.
**Taşınmaza bağlı bazı menkuller. Örneğin ağaçlar, taş ocağındaki madenler… Ayrılıncaya kadar gayrimenkulün bütünleyicisi olan bu parçalar ayrılınca taşınır satışına konu olabilirler.
**Arazi üzerine sürekli kalma maksadı olmaksızın yapılan bazı hafif yapılar taşınır hükmündedir. Büfeler, barakalar vb.
** Yargıtay uygulamasına göre tapuya kayıtlı olmayan gayrimenkuller/araziler taşınır hükmündedir. Böyle arazilerin zilyetliğinin devrine ilişkin sözleşmeler Yargıtay uygulamasında menkul satış hükmündedir. Devlet arazisine yapılan gecekondu da taşınır hükmündedir.
**Gemi siciline kayıtlı olmayan gemiler taşınır sayılır.Gemi siciline kayıtlı gemiler ise taşınmazdır.
**Elektrik, doğalgaz vb. doğal kaynaklar kural olarak menkul satışının konusudur.
**Hak satımı taşınır satımının konusu olabilir. Örneğin patent
Menkul satışında bir şekil şartı tanınmamıştır fakat özel bir hüküm var ise bu şekil şartına uyulması zorunludur. Şekil bir geçerlilik sebebidir. Motorlu taşıtların özel mevzuatı vardır, motorlu taşıtların satışı ve devri noterde gerçekleşir.Daha sonra da 1 ay içinde trafiğe tescil edilmelidir bu işlem gayrimenkullerde olduğu gibi kurucu değil, bildirici işlemdir hem noter hem de devralan tarafından bildirim yapılır(Araç ilk trafiğe çıkarken yapılır.)

SATICININ BORÇLARI
TBK 207/1 e göre satıcının iki asli borcu vardır. Satılanın zilyetliğinin devri ve mülkiyeti geçirme borcudur. Satıcı satılanın mülkiyetini geçirmek amacıyla zilyetliği alıcıya devretmekle yükümlüdür.
Zilyetliğin devri menkullerde teslim ile gerçekleşir. O şeyin bizzat kendisi teslim edilebileceği gibi o şeyin kullanımını sağlayan vasıta da teslim edilebilir. Örneğin arabanın veya evin anahtarı.
Kısa elden teslim de alıcı zaten zilyettir.
Hükmen teslimde zilyet eski malik olarak kalır. Alıcıya asli-dolaylı zilyetliğini devreder.
Zilyetliğin havalesinde malik 3.kişinin elinde bulunan şeyi alıcıya satar. Dolaylı asli zilyetliği satar.

** Satıcının asli edim yükümlülüğünü ifa etmiş sayılması için bu zilyetliğin devrinin sonucunda mülkiyet de kazanılmış olmalıdır. Sözleşme+ teslim olmalıdır.
Satıcının asli edim yükümlüğünü ifa etmiş sayılması için aynı zamanda mülkiyetin devredilebilecek bir pozisyon olması gerekir. Emin sıfatıyla zilyedin 3. İyi niyetli kişilerle yapmış olduğu satış sözleşmesi bunun istisnasıdır.
YAN YÜKÜMLER
**Ölçmek, tartmak, paketleme gibi teslim masrafları aksine adet veya sözleşme yoksa satıcıya aittir. Satılanı devir almak üzere yapılan giderler alıcıya aittir.

** Aksine sözleşme veya adet yoksa satılanın ifa yerinden başka yere taşınması gerektiğinde taşıma giderleri alıcıya aittir.
Satıcının taşıyıcıya tesliminden sonraki masraflar ve hasar alıcıya aittir. Gönderme edimi artık yan edim yükümlülüğü olarak satıcıya doğar ve bu durumda VEKALETE İLİŞKİN HÜKÜMLER uygulanır.
Montaj eser sözleşmesinin konusunu oluşturan bir asli edim yükümlülüğüdür. Bakım, güncelleme gibi hizmetler hizmet sözleşmesinin asli edim yükümlülüğüdür. Bir şey bir sözleşme için aslı edim yükümlülüğüyken başka bir sözleşmede yan edim yükümlülüğü olabilir.

KORUMA YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Satıcının dürüstlük kuralından doğan yükümlülükleri vardır. Satılanın gereği gibi temin etmesi, ifaya kadar gereği gibi muhafaza etmesi, depolaması, paketi gereği gibi yapması gerekir. Satıcı alıcıyı her türlü şahıs ve malvarlığı zararından uzak tutmakla yükümlüdür. Malın güvenli kullanımı için açıklayıcı bilgiler, kullanım kılavuzu açıkça görülecek şekilde konulur ve yazılır.
Koruma yükümlülükleri de yan edim yükümlülükleri arasındadır.

SATICININ BORÇLARINI İFA ETMEMESİ VEYA KÖTÜ İFA ETMESİ
Satıcının borcunu ifa etmiş sayılması bu ifanın unsurlarına uygun gerçekleştirilmiş olmasına bağlıdır. İfa zamanında, yerinde, o şeyden beklediği menfaati tam ve doğru bir biçimde gerçekleşmelidir. Bunlar genel hükümlerde yer almaktadır. Aynen ifa veya tazminat davası açılabilir.
Özel hükümlerde ise;
-Satıcının satmış olduğu şey gerekli nitelikleri taşımıyor ise ayıptan sorumlu tutulur. Ayıba karşı tekeffül borcu ortaya çıkar.
-Satıcı satılanı teslim etmemiş ise satıcının temerrüdü vardır.
-Satıcı bir şeyi teslim etmiş fakat borçlanılan şey değil ise yanlış ifa(aliud) söz konusudur. Temerrüt hükümleri devreye girer.
-Satıcı sattığı şeyi vasıflarına uygun şekilde teslim etmiş fakat mülkiyeti devretmemiş ve asıl malik gelip o şeyi elinden almış ise zapta karşı tekeffül dediğimiz sorumluluk meydana gelir.