Ticaret Hukuku Haksız Rekabet
HAKSIZ REKABET
Haksız rekabet rakipler arasında yada tedarik eden ve müşteri arasında dürüstlük kuralına uygun olmayan ticari uygulamalardır. Ticaret hayatında dürüstlük kuralına uygun olmayan tüm eylem ve işlemlerdendir.
* Ürünle ilgili gerçeğe aykırı açıklamalar, abartılı anlatım dürüstlük kuralına aykırıdır.
Haksız rekabette amaç hem rakipleri korumak hem de rakip olmayan kişileri korumaktır. Rakip olmayanlar tüketicilerdir.
REKABET YASAĞI-HAKSIZ REKABET FARKI
–Kanun koyucu belli bazı hallerde ilgili kimseleri o sahada yarışmasını, rekabet etmesini yasaklamış olabilir. Sözleşmede ileriye yönelik bir rekabet yasağı getirilmiş olabilir. Bunlar rekabet yasağıdır.
Haksız rekabette rekabet etmek yasak değildir, rekabet etmek serbesttir fakat rekabet dürüstlük kurallarına uygun bir biçimde yapılmalıdır. Rekabet yasağında rekabet edilmemesi gerekir. Örneğin tacire bağlı tacir yardımcıları tacirin yanında çalıştığı sürede tacirle rekabet edemezler çünkü tacir yardımcısı tacirin sırlarına vakıftır, şahsi çıkar elde etme amacı olabilir.
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun: Piyasadaki aktörlerin bir araya gelerek piyasadaki rekabeti ortadan kaldıracak, engelleyecek, bozacak, kısıtlayacak anlaşmalar yapmasına, eylemlerde bulunmalarına RKHK müdahale eder, yasaklar. Böylece kötüye kullanılması yasaklanmış olur. Rekabeti engelleyici, sınırlayıcı, bozucu birleşmeler eylemler sözleşmeler yasaklanmıştır. Bunlar haksız rekabetin dışındadır.
!Haksız rekabetten bahsedebilmek için tarafların rakip olması şart değildir. Rakip olmayan bir kişi sosyal medyadan malın böceklerden yapıldığını iddia ediyor ve gerçeklik payı yok ise haksız rekabet teşkil eden bir fiil işlemiş olur. İlgilinin zarar görmesi şart değildir, zarar görme tehlikesi yeterlidir. Failin kusurlu olması şartı aranmaz. Fail kusursuz olsa dahi yarar sağlamasa dahi haksız rekabetin sonuçlarına katlanır.
1) Dürüstlük kurallarına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ve diğer hukuka aykırı davranışlar
2) Başkalarının iş ürünlerinden yararlanma
3) Üretim ve iş sırlarını hukuka aykırı ifşa etmek
4) İş şartlarına uymamak
5) Sözleşmeyi ihlale veya sona erdirmeye yöneltmek vb..
Eğer ortaya atılan iddia örneğin x firması domuz yağı kullanıyor gerçekse dürüstlük kurallarına aykırı değildir.
Gereksiz yere incitme söz konusuysa haksız rekabet olur.
Reklamdaki abartı objektif olarak fark edilebiliyor ise haksız rekabet yoktur. Abartı objektif olarak tespit edilemiyor ise haksız rekabet vardır.
Reklamlarda karşılaştırılmalı ürünler kullanılabilir ama rakip ürün gösterilmemelidir eğer gösterilirse haksız rekabet vardır.
Ek edimlerle müşterilerin yanıltılması haksız rekabet oluşturabilir. Bir ürün diğerine yapıştırılarak satılabilir daha uygun fiyata. Su ve bardak 5lira ancak suyu ve bardağı ayrı ayrı aldığımızda yine 5lira ise dürüstlük kurallarına aykırılık vardır.
Saldırgan satış yöntemleri fiziki veya psikolojik baskı ile alım kararlarımızı değiştiren satış yöntemleridir. Haksız rekabet vardır. Örneğin bu ürünü almazsanız işimden olacağım, afrikadaki çocuklara bağış yapılacak vs. diyerek psikolojik olarak alım kararlarını etkiliyor ise haksız rekabet vardır. Saldırgan satış yöntemi seyahat acentesi ile yurt dışında x yerine gitmezseniz pasaportunuz verilmeyecek diyorsa haksız rekabet vardır.
Yetkisiz olarak başkalarının iş ürünlerinden, planlarından, projelerinden istifade edilmesi halinde haksız rekabet vardır. Başkalarının yaptığı sözleşmeyi ihlal, sona erdirmeye yönelik müdahaleler haksız rekabettir.
Bilgilendirme tam olarak yapılmalıdır eksik veya yanlış bilgilendirme durumunda haksız rekabet hali vardır.
Rakipler hakkında cari olan iş şartlarına riayet etmemek haksız rekabettir. Asgari ücretten fazlasını verip sigorta yaptırmamak haksız rekabettir.
Dürüstlük kuralına aykırı işlem şartları kullanmak haksız rekabettir. (Yanıltıcı şekilde diğer taraf aleyhine)
DAVALAR
–Haksız rekabetin tespiti istenebilir. Tespit hükmü eda kararına gerek olmadan mahkemeden tespit istenebilir. Haksız rekabetin önlenmesine yönelik eda davası açılabilir.
–Haksız rekabetin yanında eski hale getirmeye yönelik bir dava da açılabilir.
–Maddi ve manevi tazminat davası açılabilir. Manevi tazminat davası kişilik haklarının ihlali durumunda genel hükümler çerçevesinde açılır.
Maddi tazminat davası : Haksız rekabet teşkil eden fiil
Zarar
Kusur
İlliyet Bağı aranır.
Karşı taradın haksız rekabet teşkil eden fiili gerçekleştirerek elde ettiği menfaat istenir
–Mahkemece verilen kararın ilan edilmesi istenebilir.
DAVAYI KİM AÇABİLİR
-Bu fiil nedeniyle zarar gören ya da zarar görme tehlikesiyle karşı karşıya kalan rakip işletme(Tazminat davası açılabilmesi için zarar olmalı.)
-Tüketiciler zarar görmüş veya zarar görme tehlikesiyle karşı karşıya kalmışsa onlar da bu davaları açabilirler.
-Mesleki veya ekonomik birlikler de dava açabilirler. Barolar, odalar, borsalar… Bunlar tespit davası, önleme davası, eski duruma getirme davası açabilirler.
-Kamu kuruluşları da bu davaları açabilirler. Sağlık Bakanlığı
-Sivil toplum kuruluşları da bu davaları açabilirler. Dernekler, tüketici dernekleri. Üyelerinin menfaatini koruma amacı güttükleri için onlar da dava açma hakkına sahiptir.
** Sivil toplum kuruluşları, kamu kuruluşları, mesleki kuruluşlar tazminat davası açamazlar onlar yalnızca tespit davası, önleme davası, eski hakine getirme davası açabilirler.
DAVAYI KİME AÇARIZ
Bu davaları haksız fiili gerçekleştiren faile karşı açılabilir.
İş sahibine dava açılabilir.
Haksız rekabet basın, yayın veya iletişim kuruluşları vasıtasıyla gerçekleşmişse onlara karşı da dava açılabilir.
SÜRE
Davalar fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren 3yıl ve her halde dava açılabilir.
İlgililerin sorumluluğunun öğrenilmesinden itibaren 1 yılda davanın açılması gerekir. Fiil devam ettiği sürece zamanaşımı süresi işlemez.
Ceza kanununun öngördüğü daha uzun bir zamanaşımı süresi varsa o uygulanır genellikle haksız rekabet oluşturan fiiller bir suç oluşturmaz.
