FAİZ

FAİZ
Faiz bir miktar paradan belli bir süre mahrum kalınması dolayısıyla yoksun kalınan süre ile yoksun kalınan paranın miktarıyla orantılı olarak işletilen parasal getiriye denir.

FAİZ TÜRLERİ
1)Anapara(kapital) Faizi
Belli bir miktar paradan belli bir süre mahrum kalınması dolayısıyla işletilen faiz anapara faizidir.
2)Temerrüt (gecikme) Faizi
Belli bir miktar para vadesinde ödenmemiş, geciktirilmiş ise gecikme sebebiyle işletilen faiz temerrüt faizidir. Borçlunun kusurlu olup olmamasının ve alacaklının zarar olup olmamasının önemi yoktur.
3)İradi Faiz
Miktarı tarafların iradeleriyle, sözleşme ile belirlenen faize iradi faiz denir.
4)Kanuni Faiz
Tarafların sözleşmede faizi kararlaştırıp miktarını kararlaştıramadıklarında uygulanan, kanunda tamamlayıcı hüküm olarak öngörülen faize kanuni faiz denir.
5)Basit Faiz
Belli bir miktar paraya belli bir süre boyunca sabit bir oranda faiz işletilmesi halinde basit faiz vardır.
6)Bileşik Faiz
Belli bir miktar paraya belli bir süre faiz işledikten sonra işletilen faiz anaparaya eklenerek çıkan tutara bir daha faiz işletilmesi halinde bileşik faiz vardır. Bileşik faiz adi işlerde yasaktır. Borçlar kanununda ve 3095 sayılı kanuni faiz ve temerrüt faizine ilişkin kanunda da emredici olarak bileşik faiz yasaklanmıştır. Bileşik faiz kural olarak ticari işlerde de yasaktır fakat 3 istisnası vardır.(TTK madde 8)

1)Üç aydan aşağı olmamak üzere tarafları tacir olan cari hesap sözleşmelerinde istenebilir. Cari hesap sözleşmesi karşılıklı olarak birbirinden hem alacağı hem borcu olan kişilerin bu alacakları tek tek istemekten vazgeçerek belli dönemlerde bu alacakları birbiriyle takas etmeleri için yapmış olduğu sözleşmelerdir.
2)Üç aydan aşağı olmamak üzere her iki taraf bakımından ticari iş niteliğinde olan ödünç sözleşmelerinde bileşik faiz işletilebilir. Ödünç sözleşmesi tarafları tacir olmalıdır.
3)Kambiyo senetlerinde müracaat hakkının kullanımında da bileşik faiz istenebilir.

Faizin Özellikleri
– Ticari işlerde taraflar sözleşmede faizi şart kılmamış olsalar bile faiz istenebilir. Adi işlerde sözleşmede hüküm bulunması gerekir.
-Taraflar ticari işlerde anapara faizini serbestçe belirleyebilir. Sözleşmede belirlenmemişse %9 kanuni faiz uygulanır.
-Taraflar ticari işlerde temerrüt faizini serbestçe belirleyebilirler. Eğer belirlemezlerse %9 kanuni faiz oranı uygulanır.
3095 sayılı kanun md 2: Bir miktar para ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça %9 kanuni faiz oranını ödemeye mecburdur.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranı, yukarda açıklanan miktardan fazla ise, arada sözleşme olmasa bile ticari işlerde temerrüt faizi olarak bu oran istenebilir. 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan avans faiz oranından 5 puan veya daha çok farklı ise ikinci yarıda bu oran geçerli olur.