Jean Tardieu – Konuşma

SINFONIETTA – KONUŞMA

KİŞİLER

REJİSÖR

ALTI KOROCU

BİRİNCİ BAS (B1)

İKİNCİ BAS (B2)

BİRİNCİ KONTRALTO (C1)

İKİNCİ KONTRALTO (C2)

SOPRANO (S)

TENOR (T)

RADYO SPİKERİ

ORKESTRA ŞEFİ

Sahne “Sinfonietta”nın yayımlanacağı bir radyo stüdyosu ya da bir konser salonudur. Perde açıklığında sahne boştur. Seyirciye dönük olarak ve yarım daire şeklindeki, korocuların iskemle ve sıraları ile orkestra şefinin kürsüsü ve taburesi, aşağıdaki plana uygun olarak yerleştirilmiştir.

S T

C1 C2

mikrofon mikrofon

orkestra şefi

Orkestra şefinin durduğu yerin iki tarafına ayaklı mikrofonlar yerleştirilmiştir. Rejisör elinde partisyonlarla girer. Kürsülerin üzerine dikkatle yerleştirir, mikrofonları birkaç santim yerinden oynatır ve çıkar. Korocular gelir. Sıradan, daha çok hüzünlü bir görüntü içindedirler. Yerlerine oturur ve daha çok umursamaz bir hava içinde beklerler.

Daha sonra spiker gelir. Seyircinin karşısında ve mikrofonlardan birinin önünde yerini alır. Okuyacağı kâğıt elindedir. Öksürür, sesini yerleştirir, gözlerini rejisörün çıktığı kulis tarafına çevirir. Rejisörün kendisine yaptığı kabul edilen bir işaretten sonra, Sinfonietta’yı seyirciye sunma konuşmasını kâğıttan okumaya başlar.

SPİKER — (Olağan bir okuyuşla) Sayın dinleyiciler, burası “Radyo-Heryer.” Şimdi size besteci Johann Spattgott’un “Sinfonietta-Konuşma” adlı yapıtını sunuyoruz.

Bu senfoni üç-bölümden oluşuyor: Allegro Ma Non Troppo, Andante Sostenuto, Scherzo Vivace. Ailegro’da bütün seslerin sırasıyla yer alacağı kısa bir sergilemeden sonra, güçlü bir şekilde, Tenor-Soprano çiftinin seslendirdiği “Düş” ile sert deyimlenmelerinin yorumlanmaları özellikle kalın seslere bırakılmış “Gerçek” arasındaki karşıtlık geliştirilmekledir. Bu sesler, insancıl dengenin başarısını belirten bir zafer şarkısı ile sonuçlanmaktadır.

REJİSÖR — (Sahneye girerek ve alçak sesle) Biraz daha çabuk konuşur musunuz lütfen, yoksa ayrılan zamanı aşacağız. (Çıkar.)

SPİKER — (Çabuk çabuk konuşmaya başlar) Andante, düşünsel ve ağır bir hareketle, düşsel ve zayıf bir dövünmeyi dile getirir ki burada kadın seslerinin patetik becerilerini dinleyeceksiniz. Ruhlara ve görüntülere ayrılan bu heyecan verici şarkı ve sözleri, bizi ötelerin kuşkulu dünyasına sürükleyecektir. Ne var ki başlangıcın tatlı ve dingin sesleri bu sona karşı çıkacak ve yaşamın bütün gücü ile egemen olması izleğini: “Yaşam iyi bir yemektir,” bir kez daha dile getirecektir.

REJİSÖR — (Aynı oyun) Orkestra şefi geç kaldı. Dinleyicileri bekletebilmek için daha ağır konuşur musunuz?

SPİKER — (Sinirli bir omuz silkmeden sonra çok ağır) Nihayet… Scherzo… Vivace… çılgınca bir ritim… içinde bir önceki… İzleğe… döner, bir, fa-randol… oluşur. Başlangıçtaki tempo… çerçevesinde… canlı hareketlerle baş döndürücü bir bölümde… başlangıç temposu… süratli olduğu kadarda… hafif hale gelir.

(Spikerin konuşmasının sonunda orkestra şefi içeri girer. Giysisi üzerindedir. Ateşli ve meşgul bir hali vardır. Seyirciye selam verir, sonra sırtını dönerek kürsüsünün önüne geçer.

Orkestra şefi kürsü üzerindeki değneği alır, partisyonunun ilk sayfasını çevirir, korodakilere konuşma tonu verir. Bunun adı “BA” vermektir. Gerçekten mezzo voce olarak onlara doğru “BA” hecesini söyler. Bunun üzerine korodakiler de birlikte kalın bir sesle tekrar ederler.- “BA, be, bi, bo, bu.” İki kontr alto birlikte “DA, de di. do, du” sesi çıkarır. Tenor “MA, me mi, mo, mu”, Soprano ise “LA, le, li, lo, lu” der. Bir süre karışık bir şekilde herkes akordunu arayan bir orkestra gibi bu heceleri tekrarlar. Sessiz bir rolü olan orkestra şefi biraz sonra orkestrayı gerçekten yönetecektir; her sesin, sözün ve bütünün başlangıcını işaret edecek ve farklılıkları belirtecektir.

Korodakiler genellikle seslerinin tonunu değiştirmeden konuşacaklar, sadece uyum ve canlılığını yer yer belli edeceklerdir. Oyuncular gibi anlam üzerinde değil ses üzerinde duracaklardır. Böylece söyledikleri ile yaptıkları arasında bir karşıtlık belirecek, kendileri yaptıklarına katılmayan bir davranışla daha çok iyi çalmaya özen gösteren bazı profesyonel müzisyenlerin bir tür “özel uzaklaşma” durumu içinde olacaklardır:)

SPİKER — İşte önce: Allegro Ma Non Troppo.

(Spiker gidip stüdyodaki bir iskemleye oturur.)

B1 — Günaydın bayan.

C2 — Günaydın bayım.

B2 — Günaydın bayan.

B1 ve B2 — (Birlikte seslerim yükselterek) Günaydın bayan_:

C1 ve C2 — (Birlikte, güçlü) Günaydın bayım.

(B1 ve B2 ile C1 ve C2, aynı tonda, tekdüze ve çekiç gibi seslere basarak daha alçak sesle birbirlerine aynı sözü tekrarlarlar. “Günaydın Bayan”, “Günaydın Bay.” Bu arada ayağa kalkmış olan Tenor ile Soprano, sözlerini çok dışarda ve heyecanlı bir şekilde vurgulayarak söylerler.)

T — Günaydın matmazel. Nasılsınız matmazel?

S — (Bir an. Sonra) Çok İyiyim bayım, ya siz bayım?

T — Çok iyiyim matmazel, ya siz?

S — Çok iyiyim, ya siz?

(Ansızın her şey durur. Tenor oturur.)

B2 – (Kalkarak) Bayan bizi burada karşılayan sizi, uzun bir aradan sonra, gördüğüme çok sevinçliyim.

B1 – (Çok çabuk) Gelmeyen kim?

C1 — (Çok çabuk) Kim?

S — (Çok çabuk) Kim?

T — (Çok çabuk) Kim?

C2 — (Çok çabuk) Kim?

B2 –(Hâlâ ayakta)

Kim gelmedi bilmiyorum

Ne sizsiniz ne de ben

Ama birisi mutlaka gelmedi

Madem ki onu izledik.

(Oturur.)

C1 — (Kalkarak)

Doğrudur. Kentimizde herkes o değin meşgul.

B1 ve B2 — (Birlikte)

Meşgul, meşgul, meşgul.

C1 — (Sürdürerek)

Ben çok üzülüyorum buna

Çünkü evime gelinsin isterim.

(Oturur. Tenor ile Soprano ayağa kalkarlar.)

T— (S’e doğru eğilerek)

Benim tanıdığım biri vardı matmazel

Siz burada olduğunuz her zaman

O da burada oldu.

S— (Yumuşak) Siz de orada mı idiniz?

C1 — Hep orada oldu.

C2 — Hep orada oldu.

S — (Sürdürerek) Siz de orada mı idiniz? Benim bundan hiç kuşkum yoktu.

C1 ve C2— (Birlikte)

Hiç kuşkum yoktu

Hiç kuşkum yoktu.

(Bir an.)

C1 ve C2 — (Birlikte)

Genç adam, niçin niçin Yanıt vermiyorsun ona?

B1 — Haydi genç adam, yanıt verin.

B2 — Haydi genç adam, yanıt verin.

C1 — Galiba biraz utanıyorlar.

Bırakalım onları, bırakalım onları ve başka şeyden konuşalım.

(T ve S oturur.)

B1 — Mevsim iyice kötü.

C2 — Gerçekten korkunç.

C1 — Düşünün ki bugün.

B2 — Mevsim iyice kötü.

C1 — Düşünün ki bugün.

B1 — Bırakın bayan konuşsun.

B2 — Aklım kendi düşüncemde idi. Özür dilerim bayan Sizin sözünüzü kestiğim için.

C1 — Düşünün ki bugün

Caddeden aşağı inerken.

B2 — Yayan mı?

C1 — Yayan. Evet yayan. Yürümeyi severim.

B1 — Ama bırakın bayan konuşsun.

C1 — Diyordum ki bugün yani

Caddeden aşağı İnerken

Kime rastladım biliniz.

B2 — Kime?

C2 — Kime?

T —Kime?

S — Kime?

C1 — Kime rastladım bilemezsiniz.

Bir yelkenli gemiye!

ÖTEKİ BEŞ ŞARKICI — (Birlikte) Yolun ortasında bir yelkenli gemi. Ne garip şey.

C1 —(Gülerek) Ama bu bir reklam gemisi idi.

Ha! ha! ha! Ha! ha! ha!

Kartondan ve tahtadan.

Bir otomobilin üstünde.

B2 — Şimdi anladım.

C2 — Ben de öyle.

B1 — Ben de anladım.

C1 —”Birleşik Turistler”

Şirketine aitti

Reklam yapıyordu geziler İçin Yaz gelince düzenlenecek.

S — (Kalkarak)

Ama bayan kırıldı umudum.

Çünkü isterdim ki ben

Gerçekten bir gemi olsun sokaktan giden

Bizi yaşamın tekdüzeliğinden korusun.

B1 — (Kalya) Ama. Hayır. Ama hayır. Ama hayır.

B2 — Ama hayır! Ama hayır! Ama hayır! Ama hayır!

B1 ve B2 — (Birlikte) Ama hayır. Ama hayır!

(Onlar alçak sesle “Ama bayır, ama hayır” demeye defam ederken -C2’nin sarkılı konuşması gelir.)

C2—(Ayağa kalkarak)

Genç kızlar romantiktir Eskiden ben de öyleydim Her gördüğümü islerdim.

(B1 ve B2 sıısar.)

C1 — Ama hayır, ama hayır, ama hayır,

C1 ve C2 — (Birlikte) Ama hayır, ama hayır, ama hayır, ama hayır!

B1 ve B2 — (Tekrar ederler) Ama hayır, ama hayır, ama hayır, ama hayır!

C1 ve C2 — (Birlikte) Ama evet, ama evet, ama evet.

B1 ve B2 — (Birlikte) Ama hayır, ama hayır, ama hayır, ama hayır!

B1 — (Ayağa kalkarak)

Yaşam güzel olduğu gibi

Yetinmek gerektir

Elde olanla fazlasını

İstemeden

Gereksiz düşlerde.

(Oturur.)

C1 — Aslında bayım aslında

Tamamen haklısınız

Bilmek gerek iyi yaşamayı.

C2 — (Duygulu) Elbette ama

“Yaşayacak olanak” elinizde ise.

B1 — Ben hep yaşamayı bildim.

B2 — Ben hep yaşıyorum.

C1 — Önemli olan bu.

C2 — Sağlık her şeyden önce.

T— (Çok duygulu)Biraz da aşk.

T ve S — (Seslerini yükselterek)

Biraz da aşk

Biraz olsun çok olsun.

B1 ve B2 — Sağlık her şeyden önce, sağlık her şeyden önce.

HEPSİ BİRLİKTE — (Kuvvetli) Sağlık her şeyden önce, sağlık her şeyden önce, sağlık her şeyden önce.

(Sessizlik.)

SPİKER — (Ayağa kalkar mikrofonun önüne gelir) Andante Sostenuto.

(Tekrar yerine oturur.)

T — Ama İnanın bana, her şeyi yapan ruhtur.

B1 ve B2 — (Kısaca söylerler)

Hemen her şeyi, hemen her şeyi,

Hemen her şeyi, hemen her şeyi.

C1 — Nerede o?

C2 — Nerede o?

S — İçimizdedir.

C1 — (Gizemli)

Ben bay, ben madam ‘ Sizden ileri gideceğim inanın bana, inanın bana, ruhlar her yerdedir.

C2 — Neredeler?

S — Neredeler?

C1 — Onlar çevremizdeler,

Her yere girerler.

ALTI KOKOCU — (Birlikte) Hu! Hu! Hu! Hu! Hu! Hu! Hu! Hu! Hu! Hu! Hu! Hu!

(Bu dehşet “bu” ları yukarıdaki sözler bitinceye değin mırıldanmalar şeklinde önce yükselerek sonra alçalarak sürer.)

S — Madam kötü müdür onlar?

Ben inanamıyorum.

Atalarımızın acımasız olmalarına.

C1 — Bazıları der ki

Eski evlerinde

Bazıları gezdiklerinde

Şeytan gibi olurlar ve yırtıcıdırlar

Kurtlar gibi.

ALTISI BİRDEN — Hu! Hu! Hu! Hu! Hu! Hu! Hu! Hu! Hu! hu!

(Yukarıdaki oyun.)

C1 — Bazıları sevecendir Kucağınıza alırsınız

Çünkü geceleri yanınıza gelmeyi severler.

C2— (Kalkar ve şarkılı konuşmasına başlar)

Bir komşum vardı

Kardeşi deli idi.

B1 ve B2 — (Birlikte)

Kardeşi deli idi!

Kardeşi deli idi!

C2 — Deli olduğu için

Bizden dahi iyi görünürdü.

B1 ve B2 — Bizden daha iyi görünürdü

Bizden daha iyi görünürdü.

C2 — Öyle işe?

B1—Öyle ise?

B2 — Öyle ise?

C1 – Öyle İse?

C2 — Derdi ki o ruhlar

Sık sık mutfağa gelip

Şaka olsun diye onun

Jambon ve patilerini çalarlardı.

B1 — (Anlamamış ve alaycı) Ya sebzeler?

C2 — Sebze değil.

B1 — Görüyorsunuz ya, kediydi o.

B2 — Kediydi o, kediydi o.

B1 ve B2 — Hırsız olan kediydi.

C2 — (Alınmış)

Deliydi dedim size ama

O kadar da değil

Bir hayaletle kediyi

Ayırt edebiliyordu.

C1 — Benim de bayım ailemde

Hayaletin biri

Bundan kısa bir süre önce

Gelip para çalıyordu.

S — Nasıl? Para mı?

C1 veC2 – (Birlikte)Evet para, evet para, evet para.

B1 — (Alaycı) Madensel para mı?

B2 — (Aynı şekilde) Yoksa kâğıt para mı?

B1 — (İyi niyetli) Lütfen biraz düşününüz

Yeraltında yaşayan bir hayalet…

B2 — Hatta gökte bile olsa.

B1 — Ne yapsın parayı?

Değeri onun için sıfır.

S — Belki de orada değiştirmek için gereklidir Ruhlar melek değildir.

C1 — Peki insanlar nedir?

C2 — Ah insanlar, gecelim.

S — Geçelim.

C1 — Geçelim.

C2 — Geçelim.

B1 —Ama sizin ruhlarınıza inanmıyorum.

B2 — (Sesini yükselterek onaylar)

Ben de inanmıyorum

Ne varsa burada var

Ellerimizin ve ayaklarımızın altında

Size ve bana benzer

Duyulur onlar, görülür onlar.

B1 — (Aynı oyun)

Eni vardır, boyu vardır, içilir ya da yenilir,

Yenilir ya da içilir.

T — (Ayağa kalkar, ateşli)

Ya da kollarımıza alınır.

S — (Yürekli) Ormanların karanlığında sarılır.

ALTISI BÎRDEN — Oh! Oh! Oh! Oh! Oh! Oh! Oh! Oh! Oh! Oh! Oh! Oh!

(Yukarıdaki gibi yükselerek ve alçalarak.)

B1 — Gençler de böyle.

Çok hevesliler.

B1 — Alçak sesle konuşalım.

B2—Alçak sesle.

B1 —Alçak sesle.

B1, B2, Cl ve C2 — (Birlikte)

Alçak sesle. Alçak sesle.’

Alçak sesle. Alçak sesle.

C1 — Fırsattan yararlanalım.

C2 — Fırsattan yararlanalım.

C1 — Ve de duygularından onların.

Düğünlerini ilan edelim.

C2 — Esaslı bir yemekle.

B1 — Esaslı bir yemekle, esaslı bir yemekle.

B1 ve B2 — Esaslı bir yemekle, esaslı bir yemekle.

ALTISI BİRLİKTE — (Alçak sesle)

Esaslı bir yemekle, esaslı bir yemekle.

Esaslı bir yemekle, esaslı bir yemekle.

(Sesleri alçalır. Sessizlik.)

SPİKER — (Yerinden kalkar ve mikrofona gelir) Scherzo Vivace.

(Gidip yerine oturur.)

B1 ve B2 — (Belirgin bir ritm içinde aynı sözü on iki kez tekrar ederler)

Seviyorum, Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum,

C1 — Meyveler.

C2 — Çiçekler.

B1 — Izgaralar,

B2— Şaraplar.

S — Dondurmalar.

T—İçki.

B1ve B2 — (Aynı oyun)

Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum.

Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum.

Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum.

T — İçkiler.

S — Dondurmalar.

B2 — Şaraplar.

B1 — Izgaralar.

C2 —Pasta.

C1 — Karamel.

C1 – (Sözünü söylemek için kalkar ve hemen oturur)

İster soğuk olsun, ister sıcak

Kana üstünde kekliğe bayılırım.

C2 — (Aynı oyun)

Kadife gibi bir beyin

Enginar üzerinde pişecek.

B1 – (Aynı oyun) Gratenli patatesler.

B2 – (Aynı oyun) Karabiberli et, bir kokoven.

T – Bir şato biryan, ama az pişmiş.

S – (Ozansal) Uzakta iki ya da üç çikolatalı pasta.

B1 – Nasıl istiyorsunuz onları?

B2 – Nasıl istiyorsunuz onları?

T – Nasıl istiyorsunuz onları?

S – Ben incecik doğrarım onları.

C1 – Ben suyunda pişiririm.

C2 – Ben gratenli yaparım.

B1 ve B2 – (Vurgulayarak) Çok iyi. Çok iyi. Çok iyi. Çok iyi.

C1 – Fırında, ızgara. (Sesleri gittikçe yükselerek.)

C2 – Şekerli, tuzlu. (Sesleri gittikçe yükselerek.)

S – Kekikli. (Sesleri gittikçe yükselerek.)

B1 – Unlu. (Sesleri gittikçe yükselerek.)

B2 – Istakozlar. (Sesleri gittikçe yükselerek.)

T – Likörlü. (Sesleri gittikçe yükselerek.)

C1 – Sosisler. İri iri mantarlar. (Sesleri gittikçe yükselerek.)

C2 – Fasulyeler. Salyangozlar. (Sesleri gittikçe yükselerek.)

S – Pirzolalar. Küçük pastalar.

B1 ve B2 – (Birlikte) Çok iyi. Çok iyi.

C1 – Ezerim. Doldururum. İndiririm.

S – Keserim. Tutarım. Yatırırım.

B1 – Açarım. Çıkarırım. Çıkarırım. Tutarım.

B2 – Yatırırım. Kesirim. İndiririm.

S – (Ahenkli)

Ben de onları alevler içinde.

Sevdiğime sunarım.

B1 – Sevdiğim kadına.

C1 – (Hüzünlü.)

Eskiden sevdiğim gence.

T – (Tutkun)

Sevdiğim genç kıza. (Bir an.)

B1 ve B2 – (Birlikte)

Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum.

Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum.

Seviyorum. Seviyorum.

C1 – Meyveler.

C2 – Krem karameller.

B1 – Izgaralar.

B2 – Şarap.

S – Dondurmalar.

T – Karnabahar.

B1 ve B2 – (Birlikte)

Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum.

Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum. Seviyorum.

Seviyorum. Seviyorum.

T – Sıcak.

S – Soğuk.

B2 – Şeker.

B1 – Tuz.

HEPSİ BİRLİKTE – (Yapılmak istenen etkiye göre alçalarak ve yükselerek klasik müziğin bitmek bilmez sonuç bölümlerini alaya alarak.)

Ve hepsi. Ve hepsi.

Ve hepsi. Ve hepsi. Ve hepsi. Ve hepsi. Ve hepsi.

Ve hepsi. Ve hepsi. Ve hepsi. Ve hepsi. Ve hepsi.

Ve hepsi. Ve hepsi.

(Bir an. Seyirci selamlandıktan sonra orkestra şefi ve korodakiler ayak parmakları üzerinde çıkarlar.)

PERDE