Medeni Usul Hukuku Görev Kuralları ve Görevsizlik Kararı
Görev Kurallarının Niteliği İncelenmesi ve Görevsizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler
Görev kuralları kamu düzenine ilişkin kurallardır bu sebeple dava şartıdır. Dava şartı olduğu için taraflarca her zaman ileri sürülebilir aynı zamanda hakim de yargılamanın her aşamasında görevli olup olmadığını kendiliğinden inceler.
Görevsiz mahkeme tarafından karar verilmiş olması, istinafta o kararın sadece bu sebeple kaldırılmasını, Yargıtayda temyiz incelemesinde sırf bu nedenle bozulması sonucunu doğurur.
** Hakim ön inceleme aşamasında öncelikle görevli olup olmadığını incelemelidir. Aynı zamanda her aşamada resen göze alabilir. Mahkeme görevsizlik itirazı üzerine 2 şekilde karar verebilir.
1. İhtimal :Görevsizlik itirazını reddeder. Bu ben görevliyim, bu işin esasını inceleyeceğim demektir. Görevsizlik itirazının reddi bir ara karardır. Ara kararlar tek başına yargı yoluna götürülemezler. Hakim işin esasını inceledikten sonra kararı verdikten sonra kanun yoluna götürülebilir.
2. İhtimal: Hakim görevsizlik kararı verir. Bu karar nihai bir karardır. Görevsizlik kararıyla davadan elini çekmiş, bu davaya bakmam demektir. Bu karara karşı kanun yolu açıktır çünkü bir ara karar değil nihai karardır.*** bir nihai karara karşı kanun yoluna gidebilmek için bu uyuşmazlığın esasında 1500 TL yi geçmiş olması gerekir.***
Kanun yoluna gidip gitmemek tarafların inisiyatifindedir. Eğer gidilirse 2 yol vardır.
— İstinaf yolu
— Temyiz yolu
1. İhtimal: temyiz veya istinaf yoluna gidildiğinde mahkeme görevsizlik kararını hukuka aykırı bulur. Mahkemenin bu dava için görevli olduğunu söyler ve görevsizlik kararını bozar. Mahkeme uyuşmazlığı kaldığı yerden çözmek zorundadır.
2. İhtimal: Görevsizlik kararını onar ve mahkemenin görevsizlik kararı kesinleşir.
*Görevsizlik kararı üzerine 15 gün içinde kanun yoluna gidilmezse görevsizlik kararı kesinleşmiş olur.
Davacı bu 2 hafta içinde görevli mahkemeye başvurursa bu dava başta açılan davanın devamı sayılır. Eğer görevsizlik kararı Yargıtay yani kanun yolu incelemesinden geçip kesinleşmişse artık yeni başvurulan mahkeme görevsizlik kararıyla bağlıdır, kendisi görevsizlik kararı veremez.
Kanun yolundan geçmeyip kesinleşmiş ise 2. Mahkeme bu görevsizlik kararıyla bağlı değildir kendi de görevsizlik kararı verebilir. Eğer 2. Mahkeme de görevsizlik kararı verirse ve kesinleşirse olumsuz görev uyuşmazlığı ortaya çıkar. Bu durumda bölge adliye mahkemeleri çözer. Bölge adliye mahkemeleri faaliyete geçinceye kadar yargıtayın ilgili dairesi merci tayini yoluyla karar verir. Aynı yargı kolundaki uyuşmazlıklar o yargı kolunun en tepesindeki mahkeme tarafından çözülür.
Eğer Yargıtay veya bölge adliye mahkemesi 2. Mahkemenin görevsizlik kararı veremeyeceğini söyledi veya 2. Mahkeme görevsizlik kararı vermedi. Bu durumda 2. Mahkemenin hakimi bu dava ile daha önce yapılan işlemlerle bağlı mıdır??
— Taraf usul işlemleri varsa bununla bağlıdır.(yemin ikrar..)
—Mahkemece yapılan usuli işlemlerde ise usul ekonomisi ilkesi çerçevesinde karar verilir. Yani o işlemin yeniden yapılmasında herhangi bir menfaat olmayacaksa o işlemle kendini bağlı sayabilir. Eğer bir yarar sağlanacaksa o işlemi yeniden yapmak zorundadır.
2 haftalık süre geçirilirse, davacı 2 haftalık süre içinde görevli mahkemeye başvurmazsa dava açılmamış sayılır. Bunun bir takım sonuçları vardır. Eğer dava 2 haftalık süre içinde açılırsa hak düşürücü süre korunur, zaman aşımı süresi kesilir fakat 2 hafta süre aşıldığında dava açılmamış sayılacaktır zaman aşımı süresi kesilmez, hak düşürücü süre korunmaz. Dava açılmamış sayıldı zaman aşımı ve hak düşürücü süre de geçmemiş olsun bu durumda kişi yeniden dava açabilir fakat eski davanın devamı niteliğinde olmayacağından yargılama giderlerine katlanır. İlk mahkeme yani görevsiz mahkeme yargılama giderleri ve vekalet ücretine karar verir.
