Çırak ve Stajyer

Çırak ve Stajyer: I. Çırak

Çıraklık, bir meslek veya sanatın öğretilmesidir. Develt bir yandan kalifiye işçi ihtiyacını gidermeli, bir yandan da çırakları ve onların sosyal güvenliğini korumalıdır. Günümüzde bu koruma amacıyla 4702 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu vardır. Bundan önce hep Borçlar Kanununun hizmet akdine ilişkin hükümleri uygulanmaktaydı. Ancak çıraklık sözleşmesinin asıl borcu ücret ödeme değil öğretimdir. Kötüniyetli işverenlerin işçilerini çırak kapsamına sokup bu kanunun avantajlarından yaralanmalarını engellemek için kanuna 18 yaş sınırı getirilmiştir.

Mesleki eğitim kanunun uygulama alanını belirleme yetkisi Bakanlıktaki Mesleki Eğitim Kurulu ve YÖK’e verilmiştir. Bu düzenleme doğuracağı belirsizlikler sebebiyle sakınca doğurmaktadır. Ayrıca İş Kanunun 4.maddesinin (f) bendinde bu kanunun çıraklara uygulanmayacağı yazmaktadır.
Mesleki Eğitim Kanuna göre çıraklık sözleşmesine göre belirlenmiş olan bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği bilgi beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştiren kişiye çırak denir. Çıraklık sözleşmesi işyeri sahibi ile çırak olacak kişinin velisi veya vasisi yahut reşit ise çırak arasında yazılı olarak yapılmalıdır.

Kanuna göre çıraklar öğrencilerdir ve işyerinde çalışan işçi sayısına dahil edilmezler. Ayrıca çıraklara Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi hükümleri de uygulanmaz.

Kanunun ilgili maddelerine göre çırak olmak için en az ortaokul veya imam-hatip ortaokul mezunu olmak gerekmektedir. Bunun yanında eski kanunun aksine çıraklık için bir süre belirlenmemiş, bu sürenin Bakanlıkça belirleneceği söylenmiştir.

Kanunda çırağın yanında kalfa ve usta da düzenlenmiştir ancak bunlar işçi sayıldıkları için iş mevzuatının uygulanacağı açıktır.

II. Stajyer

Stajyer bir işyerinde yapışan işleri izleyerek bilgisini geliştirmek için işverenin yanında çalışan kişidir. Stajyer de işçi ve çırak gibi işverenin yanında çalışmaktadır ancak ne işçi ne de çırak sayılmamaktadır.

Stajyer, işçi gibi geçimini sağlamak için çalışmamaktadır. Bilgi ve tecrübesini artırmayı amaçlamaktadır. Bunun yanında işverenle stajyer arasındaki ilişkide stajyerin yararları daha ön plandadır. Ayrıca, çırak gibi bir işi öprenip işçi statüsüne geçmek gibi bir amacı da yoktur. Amacı bir eğitim kurumda aldığı eğitimi işyerinde geliştirmektir.

Stajyerlere İş Kanunun yanında Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu da uygulanmaz. Ancak İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümleri uygulanır.