Hapis Cezaları

Hapis Cezaları

 

Hükümlünün ceza infaz kurumuna konularak özgürlüğünün kaldırılmasını öngören cezaya hapis denilmektedir. Hapis cezası kanunda infaz süresi ve infaz şartları bakımından ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve süreli hapis olmak üzere üçe ayrılmıştır.

Diğer yandan hapis cezası ile disiplin hapsinin birbirine karıştırılmaması gerekmektedir.[1]

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası: Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, 2001 yılında ölüm cezalarının kaldırılmasının ortaya çıkardığı boşluğu doldurmak üzere ceza kanununa koyulmuştur. Hükümlünün hayatı boyunca devam eden ve mevzuatta belirtilen sıkı güvenlik rejimine göre çektirilen cezaya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası denilmektedir. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılanlar infaz kurumunda otuz yıllarını iyi halli olarak geçirdikleri taktirde koşullu salıvermeden yararlanabileceklerdir. Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile birlikte müebbet hapis cezasına mahkumiyet durumunda infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre otuz altı yıldır. Eğer mahkumiyet, suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyetleri çerçevesinde işlenen bir suça ilişkin ise infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre ilk durumda otuz altı, ikinci durumda kırk yıldır.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezaları yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumlarında çektirilecektir. Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları ise iç ve dış güvenlik görevlilerine sahip, firarar karşı teknik, mekanik, elektronik ve fiziki engellerle donatılmış, oda ve koridor kapıları sürekli kapalı tutulan, ancak mevzuatın belirttiği hallerde aynı oda dışındaki hükümlüler arasında ve dış çevre ile temasların geçerli olduğu sıkı güvenlik rejimine tabi hükümlülerin bir veya üç kişilik odalarda barındırıldıkları tesisleri ifade etmektedir (tecrit mevzusu – toplumdan soyutlanma; Hoca da bu mevzunun kişiyi rehabilite etmekten ziyade daha da kötü bir duruma düşürdüğünü düşünüyor).

 

Müebbet Hapis Cezası: Hükümlünün hayatı boyunca devam eden hapis cezasına müebbet hapis cezası denir. Müebbet hapis cezası için özel bir infaz rejimi öngörülmemiştir. Bu ceza, süreli hapis cezasının infaz rejimine göre infaz edilir. Bu cezaya mahkum edilenler iyi halli olarak yirmi dört yıllarını ceza infaz kurumunda geçirdikleri takdirde koşullu salıvermeden yararlanabileceklerdir. Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş olanlar otuz yılını infaz kurumunda iyi halli olarak geçirdikleri takdirde koşullu salıvermeden yararlanabileceklerdir. Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek, ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçtan dolayı mahkumiyet halinde; infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre otuz yıldır.

 

Süreli Hapis Cezası: Bir aydan az, yirmi yıldan fazla olmayan hapis cezalarına süreli hapis cezaları denilmektedir. Süreli hapis cezasının üst sınırı kanunda aksi belirtilmeyen hallerde yirmi yıl olarak tayin edilmiştir. Ancak kanunda belli bir suçla ilgili olarak doğrudan yirmi yılı aşan hapis cezasının öngörüldüğü hallerde bu sınırın üstüne çıkılabilecektir.[2]

Kanuna göre, aksi belirtilmeyen hallerde süreli hapis cezasının alt sınırı bir aydan az olamayacaktır.

Kısa süreli hapis cezaları: Süreli hapis cezalarından bir yıl veya daha az süreli olanları kanunda kısa süreli hapis cezası olarak tanımlanmıştır. Böylelikle yeni Ceza Kanunu süreli hapis cezalarını kısa süreli ve uzun süreli olarak ikiye ayırmıştır.

Süreli hapis cezaları bakımından kısa süreli ve uzun süreli şeklinde bir ayrım yapılmasının nedeni, kısa süreli hapis cezalarının infazı yerine, başkaca bir işleme tabi tutma isteğidir. Nitekim kanunun 50. Maddesinde kısa süreli hapis cezaları yerine uygulanabilecek seçenek yaptırımlara yer verilmiş ve böylelikle kısa süreli hapis cezalarının infazının ortaya çıkaracağı sakıncaların önüne geçilmek istenmiştir. Hemen belirtelim ki, mevzuatımızda süreli hapis cezalarının sakıncalarını gidermeye yönelik olarak kısa süreli hapis cezalarının seçenek yaptırımlara çevrilmesi dışında başkaca kurumlara da yer verildiği görülmektedir.

 

[1] CMK’nın 2. Maddesindeki tanımına göre; “Disiplin hapsi, kısmi bir düzeni korumak amacıyla yaptırım altına alınmış olan fiil dolayısıyla verilen, seçenek yaptırımlara çevrilemeyen, önödeme uygulanamayan, tekerrüre esas olmayan, şartla salıverilme hükümleri uygulanamayan, ertelenemeyen ve adli sicil kayıtlarına geçirilmeyen hapsi ifade eder.” Hangi fiiller karşılığında disiplin hapsi uygulanabileceği kanunla gösterilir.

 

[2] Örneğin TC hükümetine karşı silahlı isyan suçunu düzenleyen 313. Maddede isyana tahrik eden kişinin on beş yıldan yirmi yıla kadar hapisle cezalandırılacağı belirtildikten sonra, isyanın gerçekleşmesi halinde tahrik eden kişi hakkında yirmi yıldan yirmi beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunacağı öngörülmek suretiyle süreli hapis cezasının üst sınırı aşılmıştır.

You may also like...

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir